อุทยานแห่งชาติเชียงดาว เป็นแนวเทือกเขาติดต่อจากดอยเชียงดาวและดอยผาแดง เป็นป่าผืนเดียวกันกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว และอุทยานแห่งชาติศรีลานนา ซึ่งรวมเรียกว่า ป่าทางด้านเหนือของประเทศเป็นต้นน้ำลำธารของแม่น้ำปิงและแม่แตง เรียกว่า ขุนน้ำปิงและขุนน้ำแม่แตง อยู่ในป่าสงวนแห่งชาติป่าเชียงดาว ท้องที่อำเภอเวียงแหง อำเภอเชียงดาว และป่าสงวนแห่งชาติป่าลุ่มน้ำแม่ฝาง ท้องที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ มีลักษณะภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน สภาพป่ามีความอุดมสมบูรณ์ มีจุดเด่นทางธรรมชาติที่น่าสนใจ คือ น้ำตกศรีสังวาลย์ น้ำตกปางตอง น้ำรูนิเวศน์ ถ้ำแกลบ ถ้ำตับเตา บ่อน้ำร้อนโป่งอ่าง ดอยฝาตั้ง ดอยผาแดงชมวิวยอดดอย นอกจากนี้ยังมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจ มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 1,123.336 ตารางกิโลเมตร หรือ 702,085 ไร่ ได้ประกาศจัดตั้งเป็น "อุทยานแห่งชาติเชียงดาว" เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2543
ลักษณะภูมิประเทศ
   สภาพโดยทั่วไปเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน ภูเขาทางด้านตะวันออกส่วนใหญ่เป็นภูเขาหินชั้น มีดอยที่สำคัญได้แก่ ดอยถ้ำแกลบ ดอยหัวโท ดอยขุนห้วยไซ ดอยผาแดง ดอยถ้ำง๊อบ ดอยด่านฟาก เป็นต้น ภูเขาทางด้านตะวันตกส่วนใหญ่ เป็นเขตที่มีผืนป่าใหญ่ ปกคลุมอยู่มีดอยที่สำคัญได้แก่ ดอยกำพร้า ดอยปุกผักกา ดอยเหล็กจี ดอยสันกิ่วคมพร้า ดอยกิ่วฮูลม ดอยถ้วย ดอยยางกลอ เทือกเขาตอนกลางระหว่างห้วยแม่จกถึงบ้านหนองเขียวแนวเหนือ-ใต้ เป็นที่ราบลุ่มที่มีความสูงไม่มาก มีดอยถ้ำยุง ดอยขุนเป้าเป็นต้น มียอดเขาทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ที่มีความสูงสุดของพื้นที่ได้แก่ ดอยปุกผักกา มีความสูง 1,794 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลางระหว่าง 400-1,800เมตร ลักษณะภูมิประเทศเป็นบริเวณที่มีฝนตกชุก เพราะอยู่ในแนวทางที่มีร่องอากาศพาดผ่าน โดยได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้
ลักษณะภูมิอากาศ
   ภูมิอากาศโดยทั่วไปอากาศค่อนข้างจะร้อนในฤดูร้อนจะหนาวเย็นในฤดูหนาวอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุด 7.5 องศาเซลเซียส และเฉลี่ยสูงสุด 26.7 ฝนตกชุกในฤดูฝน มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยรายปีประมาณ 1,838.5 มิลิเมตร โดยเดือนสิงหาคมจะมีฝนตกมากที่สุด
   ลักษณะอากาศที่ผิดปกติ ไม่มีภัยธรรมชาติร้ายแรงมากนัก ยกเว้นในช่วงฤดูฝนมักมีลมแรงจัด ในช่วงฝนตกหนัก มีลูกเห็บตกตามมาด้วย ทำลายผลไม้ให้เสียหายได้และอาจมีน้ำไหลบ่าด้วยความรวดเร็ว มีปริมาณน้ำมากทำความเสียหายแก่เส้นทางคมนาคมในเขตพื้นที่หรือบริเวณใกล้เคียงด้วย
พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า
   เนื่องจากลักษณะภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน สภาพป่าอุดมสมบูรณ์ และเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารหลายชนิด ชนิดป่าประกอบด้วย ป่าไม่ผลัดใบ ได้แก่ ป่าดงดิบแล้ง ป่าดงดิบเขา ป่าสนเขา พันธุ์ไม้ที่สำคัญคือ จำปีป่า ยาง ตะเคียน สมอพิเภก อบเชย ทะโล้ ไม้สนเขา ไม้เหียง ไม้พลวง ป่าผลัดใบ ได้แก่ เบญจพรรณ ป่าเต็งรัง พันธุ์ไม้ที่สำคัญคือ ประดู่ แดงตะแบก ยอป่า เสลา ยมหิน ไผ่เวก ไผ่ป่า หญ้าชนิดต่างๆ เต็ง รัง ติ้ว แต้ว สมอไทย กระโดนฯลฯ
   ป่าแห่งนี้เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด เพราะเป็นป่าผืนเดียวกับป่าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยเชียงดาว อำเภอเชียงดาว สัตว์ป่าที่สำคัญประกอบด้วย กวางผา เก้ง หมูป่า วัวแดง กระทิง เม่น ค่าง อีเห็น กระรอก กระแต นกนานาชนิด สัตว์เลื้อยคลานชนิดต่างๆสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ เช่น กบชนิดต่างๆ คางคก อึ่งอ่าง เขียด ฯลฯ ส่วนใหญ่พบตามลุ่มน้ำ
แหล่งท่องเที่ยว
• จุดชมวิวยอดดอย อยู่ตรง กม. ที่ 45 เส้นทางลาดยาง แม่จา-เปียงหลวง บริเวณนี้เป็นพื้นที่สวนป่าของหน่วยจัดการต้นน้ำขุนคอง ส่องอนุรักษ์ต้นน้ำ สามารถชมวิวทิวทัศน์ได้ทั้งสองเขต คือ ทางด้านเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยเชียงดาวและเขตอุทยานแห่งชาติเชียงดาว
• จุดชุมวิวยอดดอยถ้วย อยู่ทางตอนเหนือของพื้นที่สำรวจ ซึ่งยอดดอยถ้วยนี้เป็นจุด ต้นที่สุดของลำห้วยแม่น้ำปิง ซึ่งเรียกว่า “ขุนปิง” สภาพป่าอุดมสมบูรณ์อากาศเย็นสบาย สามารถชมวิวทิวทัศน์ที่งดงามทั้งในเขตประเทศไทย และทิวเขาในเขตประเทศพม่า โดยเริ่มการเดินทางจากบ้านเมืองนะ ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว ไปตามสันเขาถึงบริเวณฐานยอดดอยถ้วย ระยะทางเดินเท้าประมาณ 10 กิโลเมตร
• ดอยผาตั้ง เป็นเขาหินสูงที่มีลักษณะเด่นในตัวคือ เป็นแท่งกลมขนาดใหญ่ตั้งอยู่มีความสวยงาม อยู่ตรง กม ที่ 93 (ทางหลวางแผ่นดินหมายเลขที่ 170 เชียงใหม่-ฝาง) ระยะทางเข้าไปถึงประมาณ 300 เมตร
• ถ้ำตับเต่า อยู่ตรงบริเวณบ้านตับเต่า หน้าถ้ำเป็นวัดป่ามีอายุประมาณ 40-50 ปีขึ้นไป มีการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่เจริญมาก ลักษณะถ้ำเป็นถ้ำที่มีขนาดเล็กกว่าถ้ำเชียงดาว จากการสำรวจด้านที่ติดกับเขามีลำห้วยไหลผ่านเข้าไปในเขตวัดน้ำใสสะอาดตลอดปี มีต้นไม้ขนาดใหญ่ขึ้นอยู่ สภาพป่าบริเวณใกล้เคียงสมบูรณ์มาก การคมนาคมสะดวกทุกฤดูกาล การเดินทางแยกตรง กม. ที่118 (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 107 เชียงใหม่-ฝาง) และมีถนนลูกรังตรงไปถึงบริเวณวัดประมาณ 3 กิโลเมตร ปัจจุบันมีแหล่งท่องเที่ยวที่มีคนนิยมไปเที่ยวชมกันมาก
• ถ้ำแกลบ เป็นถ้ำขนาดกลางเกิดจากเขาหินภายในถ้ำ มีความกว้างประมาณ 10 เมตร มีค้างคาวอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก พื้นล่างเป็นทางน้ำไหลออกมาภายในถ้ำไหลออกทางหน้าถ้ำระยะทางเดินเข้าไปเท่าที่สำรวจได้ประมาณ 500 เมตร ผนังถ้ำด้านข้างตลอดทางมีลักษณะเป็นชั้นยื่นออกมาทั้งสองด้าน สันนิษฐานว่าเป็นลักษณะรางน้ำที่น้ำกัดเซาะจนแยกออกจากกันเป็นร่องน้ำ ผนังด้านบนมีหินงอกหินย้อยสวยงามสลับกันไป ด้านหน้าถ้ำเป็นพื้นที่ราบ ส่วนบนภูเขาใกล้เคียงมีฝูงลิงอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก บริเวณนี้อยู่ห่างจากถนนลูกรัง (ตอนแยก กม. 99- บ้านห้วยจะด่าน) ประมาณ 60 เมตร ถ้ำอยู่ห่างจากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 107 (เชียงใหม่-อำเภอฝาง) ตรง กม ที่ 99 ประมาณ 1.5 กิโลเมตร
• น้ำตกปางตอง เป็นน้ำตกขนาดกลางที่ซ่อนตัวอยู่ในป่ามีลักษณะเด่นสวยงามเฉพาะตัว เกิดจากลำน้ำขุ่นแม่งาย น้ำจะไหลลงจากเขาลอดลงรูไปใต้ดินระยะทางประมาณ 50-60 เมตร แล้ว ไหลออกจากรูลงหน้าผาเป็นน้ำตกกว้างประมาณ 10 เมตร มี 3 ชั้น 2 ช่วง บริเวณน้ำตกมีสภาพป่าเป็นธรรมชาติเป็นป่าดงดิบ มีต้นไม้ขึ้นปกคลุมอยู่อย่างหนาแน่นอยู่ห่างจากถนนลาดยาง กม.ที่ 20 (ถนนสายป้ายแม่จาเปียงหลวง) การคมนาคมสะดวกทุกฤดูสามารถพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวได้
• น้ำตกศรีสังวาลย์ เป็นน้ำตกขนาดกลาง มีความกว้างประมาณ 10-12 เมตร มีความสูงประมาณ 10-15 เมตร มีน้ำตก 3 ชั้น ไหลลงเป็น 3 ช่วงเกิดจากขุนน้ำนาหวาย สภาพทั่วไปบริเวณน้ำตกมีพันธุ์ไม้ขนาดใหญ่ขึ้นอยู่บ้าง ตอนต้นน้ำพื้นที่ใกล้เคียงถูกแผ้วถางป่า ป่าโปร่งมีป่าไผ่แทรกอยู่บ้าง ตอนท้ายของน้ำตกยังมีสภาพดีอยู่ น้ำตกนี้อยู่ที่บ้านนาหวาย ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว ห่างจากถนนลาดยางประมาณ 150เมตร แยกที่ กม. 24/500 (ทางหลวงหมายเลข 1178 ตอนเมืองงาย-บ้านนาหวาย) อยู่ห่างจากอำเภอเชียงดาวประมาณ 35 กิโลเมตร การคมนาคมสะดวกสบายจึงมีคนนิยมไปเที่ยวพักผ่อน
• โป่งน้ำร้อน เป็นบ่อน้ำร้อนขนาดเล็ก มีแก๊ส กำมะถัน และควันไอน้ำระเหยขึ้นมา มีน้ำไหลตลอดปีในบริเวณทางเข้าหมู่บ้านบริเวณโป่งอ่าง แยก กม. 22 (ถนนเมืองงาย-บ้านนาหวาย) ห่างจากทางแยกประมาณ 2 กม ตรงบริเวณนี้มีนกหลายชนิดชุกชุม
บ้านพัก-บริการ
   มีบ้านพัก ร้านอาหารและสถานที่กางเต้นท์ไว้บริการนักท่องเที่ยว
   บ้านพักและข้อมูลท่องเที่ยวเพิ่มเติม
การเดินทาง
   รถยนต์ สามารถเดินทางได้หลายเส้นทางดังนี้
   เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 107 (เชียงใหม่-ฝาง) ถนนลาดยางที่อยู่ติดเขตพื้นที่ป่าที่สำรวจได้แก่ช่วงบ้านปิงโค้ง (กม.83) อำเภอเชียงราย-แยกเข้าบ้านตับเตา (กม.118) อำเภอไชยปราการ
   เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1178 (ตอนแยกเมืองงาย กม. 79 บ้านนาหวาย กม. 24 เป็นถนนลาดยางระยะทาง 24 กิโลเมตร และจากบ้านนาหวาย กม. ที่ 24 - บ้านเมืองนะ ถนนดินลูกรังบดอัดระยะทางประมาณ 34 กม. ใช้งานได้ทุกฤดูกาล )
ถนน ก.ป.ร. กลาง เป็นถนนดินลูกรังบดอัดระยะทางประมาณ 10 กม. เข้าบ้านห้วยจะด่าน (แยก กม. ที่ 99 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 107
สถานที่ติดต่อ
   อุทยานแห่งชาติเชียงดาว ต.เมืองนะ อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ 50170 โทร. 0 - 5381 - 8348 หรือ 01 - 883 - 7317