• สถานที่ตั้ง : อยู่ระหว่างแขวงบอลิคำไซและสะหวันนะเขต ตรงข้ามกับจังหวัดนครพนมทางทิศตะวันออกโดยมีแม่น้ำโขงเป็นพรมแดนธรรมชาติขวางกั้น
• เมืองหลวง : เมืองท่าแขก
• แขวงคำม่วน นับเป็นแขวงที่มีความสำคัญทางประวัติลาว ในอดีตราวคริสต์ศตวรรษที่ 5 แขวงนี้เคยเป็นที่ตั้งของอาณาจักรฟูนันและเจนละโดยได้เรียกขานเมืองนี้ว่า “ศรีโคตรบูร” ต่อมาเมื่อฝรั่งเศสยกทัพมายังเมืองศรีโคตรบูรในปี พ.ศ. 1910 เมืองศรีโคตรบูรจึงได้เปลี่ยนชื่อเป็นเมือง “ท่าแขก” ด้วยเหตุนี้ภายในเมืองท่าแขกจะพบตึกอาคารสถาปัตยกรรมแบบฝรั่งเศสหลายแห่ง
ปัจจุบันชื่อของท่าแขกได้เป็นเพียงชื่อของเมืองหลวงเท่านั้น โดยทางรัฐบาลลาวได้เปลี่ยนชื่อแขวงใหม่ให้เป็นคำม่วน เนื่องจากชื่อท่าแขกไม่สะท้อนถึงความเป็นชนชาติลาวได้ดีเพียงพอ แขวงคำม่วนตั้งอยู่ห่างจากนครเวียงจันทน์ลงมาทางทิศใต้ถึง 350 กิโลเมตร นับเป็นเมืองศูนย์กลสงของการเดินทางและเป็นท่าด่านที่สำคัญอีกแห่งหนึ่ง นักท่องเที่ยวชาวไทยส่วนใหญ่ไม่นิยมเดินทางมาจากเวียงจันทน์แต่นิยมใช้บริการเรือข้ามฟากจากจังหวัดนครพนมมากกว่า
• แขวงคำม่วนมีเขตป่าสงวนที่สำคัญถึง 2 แห่ง คือภูหินปั้น และนากาย-น้ำเทิน เป็นป่าสงวนที่ใหญ่ที่สุดในประเทศ นับว่าเป็นแขวงที่มีสภาพธรรมชาติที่สมบูรณ์ที่สุด ตัวเมืองตั้งอยู่ริมน้ำโขง เมืองหลวงชื่อ “ท่าแขก” ตรงข้ามกับจังหวัดนครพนม สามารถนั่งเรือข้ามโขงไปเที่ยวได้อย่างง่ายดาย นักท่องเที่ยวสามารถไปเที่ยวได้แบบไปเช้าเย็นกลับ หรือจะพักที่เมืองท่าแขก ซึ่งมีเกสเฮาท์เรือนพักริมแม่น้ำโขง พร้อมร้านอาหารริมโขงให้บริการมากมาย หรือจะมาพักสบายๆที่ฝั่งจังหวัดนครพนมก็มีมากมายเช่นกัน
• กิจกรรมท่องเที่ยวในแขวงคำม่วน ส่วนใหญ่จะอยู่ในเมืองท่าแขก มีรายการชมวัด เที่ยวชมตัวเมือง ชมอาคารสถาปัตยกรรมฝรั่งเศสมากมาย และเที่ยววัดศรีโคตรบูร วัดเก่าแก่ที่ตั้งอยู่ริมโขง ส่วนด้านนอกเมืองท่าแขกมีรายการท่องเที่ยวธรรมชาติชมถ้ำพระซึ่งต้องพายเรือแจวเข้าไปและเที่ยวถ้ำนกนางแอ่นก็ได้
ภูมิประเทศ
• ส่วนใหญ่เป็นที่ราบริมโขง ซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านต่างๆ มากมาย ตอนกลางของแขวงเป็นเทือกเขามีภูเขาสูงสุดชื่อ ภูผาเป็ดสูงราว 1,558 ฟุต มีแม่น้ำสายสำคัญ คือ แม่น้ำมูน แม่น้ำเทือนหรือกระดิ่ง แม่น้ำหินบูน แม่น้ำเซบั้งไฟ และแม่น้ำเซบั้งน้อย แขวงคำม่วนแบ่งการปกครองออกเป็น 4 อำเภอ มีประชากรทั้งหมดจำนวน 111,971 คน ส่วนใหญ่เป็นลาว พวน ผู้ไท กะโซ้ แสก ย้อ และญวน
สถานที่ท่องเที่ยวภายในตัวเมืองท่าแขก
• ตลาดหลักสอง : ตั้งอยู่มุมถนนคูวอละวง ห่างจากตัวเมืองประมาณ 2 กิโลเมตร เป็นตลาดเก่าแก่ที่มีขนาดใหญ่ สามารถซื้อของประเภทเสื้อผ้า ของใช้ส่วนตัว สินค้าสด ของป่าหายาก รวมไปถึงร้านขายทองและเครื่องเงินหลากหลายรูปแบบ
• ตลาดหลักสามหรือตลาดสุขสมบูรณ์ : ตั้งอยู่ห่างจากตลาดหลักสองประมาณ 2 กิโลเมตร เดิมตลาดแห่งนี้ชื่อตลาดหลักสาม แต่ในปัจจุบันถูกปรับเปลี่ยนชื่อใหม่เป็นตลาดสุขสมบูรณ์ ลักษณะเป็นศาลาขนาดใหญ่ แบ่งร้านออกเป็นช่องๆอย่างเป็นระเบียบ โดยภายในตลาดหลักสามขายของคล้ายตลาดหลักสอง แต่ส่วนใหญ่จะเน้นขายของประเภทเครื่องใช้ไฟฟ้ามากกว่า นอกจากนี้ภายในตลาดหลักสามยังเป็นที่ตั้งของคิวรถสองแถวให้บริการไปสะหวันนะเขตด้วย
สถานที่ท่องเที่ยวรอบตัวเมืองท่าแขก
• วัดศรีโคตรบูร : ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขง ห่างจากตัวเมืองท่าแขกประมาณ 6 กิโลเมตร วัดศรีโคตรบูร เป็นวัดที่สร้างขึ้นในสมัยที่ยังใช้ชื่อว่าเมืองศรีโคตรบูร ภายในเป็นที่ตั้งขององค์พระธาตุ โดยชาวบ้านเชื่อกันว่าสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้านันทเสนแห่งเมืองศรีโคตรบูรต่อมาได้รับการบูรณะครั้งแรกในสมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ในช่วงงานเทศกาลสงกรานต์และปีใหม่ชาวบ้านจะจัดงานวัดอย่างยิ่งใหญ่บริเวณลานวัดและทำบุญเหมือนประเทศไทย นอกจากนี้ภายในวิหารมีพระพุทธรูปองค์ใหญ่ โดยพระเจ้าอนุวงศ์เป็นผู้สร้างไว้
• ถ้ำพระหรือถ้ำผาช้าง : ตั้งอยู่ในเขตเมืองมหาไชย บริเวณบ้านนาซาง ห่างจากเมืองท่าแขกประมาณ 17 กิโลเมตร ถ้ำพระหรือถ้ำผาช้าง เป็นถ้ำที่ตั้งอยู่บนหน้าผาของภูเขา นักท่องเที่ยวต้องเดินเท้าขึ้นไป ภายในเป็นถ้ำขนาดเล็กไม่ลึก เป็นที่ตั้งของพระพุทธรูปมากมาย แต่ที่โดดเด่นที่สุดคือองค์พระพุทธรูปสมัยสงครามโลก เป็นถ้ำที่พระสงฆ์นิยมเดินทางมานมัสการ ทางรัฐบาลจึงออกกฎให้นักท่องเที่ยวทุกคนต้องถอดรองเท้าก่อนเข้าถ้ำ สำหรับสุภาพสตรีต้องแต่งตัวให้เรียบร้อยเท่านั้น ด้านใต้ของถ้ำบังมีโพรงถ้ำที่สามารถนั่งเรือเข้าไปชมหินงอกหินย้อยได้อีกด้วยมีความลึกประมาณ 100 เมตร
• ถ้ำนางแอ่น : ตั้งอยู่ห่างจากถ้ำพรประมาณ 10 กิโลเมตร ถ้ำนางแอ่นเป็นถ้ำขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดาถ้ำของแขวงคำม่วน ภายในถ้ำเย็นสบายและมีทางเดินอย่างดี อีกทั้งยังติดไฟฟ้า นักท่องเที่ยวจึงเดินชมหินงอกหินย้อยได้อย่างปลอดภัย เหตุที่ได้ชื่อว่าถ้ำนางแอ่น ชาวบ้านบอกเล่าต่อๆ กันมาว่า ถ้ำแห่งนี้เคยเป็นที่อยู่อาศัยของนกนางแอ่นมาก่อน จนกระทั่งรัฐบาลได้สร้างให้ถ้ำแห่งนี้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว นกนางแอ่นจึงย้ายหนีไปหมด สิ่งที่น่าสนใจในถ้ำแห่งนี้คือ พระพราหมณ์ขนาดเล็กสีทอง ไม่ปรากฏว่ามีที่มาอย่างไร ชาวลาวส่วนใหญ่เมื่อเดินทางมาเที่ยวก็จะแวะมากราบขอพรเสมอ นอกจากนี้บริเวณปากถ้ำยังมีสัตว์ป่าหาดูได้ยากให้ชมอีกด้วย
ที่พักในเมืองท่าแขก
• แขวงคำม่วนเป็นเมืองใหญ่ที่มีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจหลายแห่ง โดยเฉพาะภายในเมืองท่าแขก เพราะเป็นเมืองท่าด่านมีนักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างประเทศข้ามมาท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก อีกทั้งยังเป็นที่ตั้งของสถานีรถโดยสารขนาดใหญ่ นับเป็นสถานีที่รถจากเวียงจันทน์และจำปาสักต้องมาแวะรับผู้โดยสารตลอดทั้งวัน เมืองท่าแขกจึงมีโรงแรมและเกสเฮาท์ให้เลือกมากมาย
หากต้องการพักโรงแรมระดับสามดาวบริเวณริมแม่น้ำโขงใกล้ท่าเรือ มีโรงแรมแม่น้ำโขง คำม่วน เป็นโรงแรมที่ใหญ่ที่สุดในเมืองท่าแขก อีกทั้งยังเป็นโรงแรมที่ชมวิวทิวทัศน์ได้อย่างสวยงามที่สุดอีกด้วย แต่ถ้าอยากจะประหยัดชอบอยู่อย่างเรียบง่ายบริเวณสถานีรถโดยสานมีเกสเฮาท์เล็กๆทั้งแบบแอร์และพัดลมให้บริการด้วย
ร้านอาหาร
• แม้เมืองท่าแขกจะมีชื่อเสียงเป็นศูนย์กลางของการเดินทาง แต่ภายในเมืองท่าแขกกลับไม่มีร้านอาหารขึ้นชื่อให้เลือกกินสักเท่าไร ร้านส่วนใหญ่จะเป็นอาหารประเภทตามสั่ง แต่ในยามค่ำคืนบริเวณสถานีรถโดยสารจะมีร้านแผงลอยออกมาวางขายซาลาเปาให้ชิมด้วย
การเดินทาง
• วิธีที่สะดวกที่สุดสำหรับการมาท่องเที่ยวยังแขวงคำม่วนคือการนั่งเรือข้ามแม่น้ำโขงจากฝั่งไทยที่จังหวัดนครพนมมายังเมืองท่าแขก เมืองหลวงของแขวงคำม่วน โดยสามารถเลือกใช้บริการรถโดยสารประจำทางจากสถานีขนส่งหมอชิต 2 มาลงที่จังหวัดนครพนมเพื่อนั่งเรือข้ามฟากไปยังเมืองท่าแขกหรือถ้าขับรถไปจากกรุงเทพฯ ให้ใช้ทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) ถึงจังหวัดสระบุรีบริเวณหลักกิโลเมตรที่ 107 แยกขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) ผ่านจังหวัดนครราชสีมา ถึงอำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น แล้วแยกขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 23 ผ่านเข้าสู่จังหวัดมหาสารคาม จากนั้นใช้ทางหลวงหมายเลข 213 ไปจังหวัดกาฬสินธุ์ จนถึงจังหวัดสกลนคร จากนั้นใช้ทางหลวงหมายเลข 22 ตรงเข้าสู่จังหวัดนครพนม รวมระยะทางทั้งสิ้นประมาณ 740 กิโลเมตร